ECONOMISCHE PROBLEMEN
en het antwoord van de evenwichtseconomie
✕
Voedselbank
Fotograaf: Sterling Communications ▶
Licentie:
GROEIENDE ONGELIJKHEID ZAL DE ECONOMIE AFREMMEN
Bijna de helft van de rijkdom ter wereld is in handen van 1 procent van de wereldbevolking.
Ook in Nederland en België is er een groeiende kloof tussen arm en rijk.
Groeiende ongelijkheid is vooral een sociaal probleem dat ook zichtbaar is in de economie.
Veel onderzoek toont aan dat een verband is tussen toename van ongelijkheid en afname van economische groei.
Toch lijken persoonlijke overtuigingen en politieke tegenstellingen het handelen naar deze economische wetmatigheid te belemmeren.
De evenwichtseconomie komt met een praktische aanpak waardoor burgers zelf deze economische wetmatigheid gaan ontdekken en ernaar gaan handelen...
Een balans
in de mate van
(on)gelijkheid
De econoom Piketty heeft een vrij uitgebreid en baanbrekend onderzoek gedaan naar ongelijkheid.
Zijn voornaamste conclusie in een notendop: de groeiende ongelijkheid tussen arm en rijk remt de economie.
Naar aanleiding van het bezoek van de econoom Piketty aan de Nederlandse regering in november 2014 barste de discussie los over de resultaten van zijn onderzoek.
De voornaamste argumenten tegen zijn onderzoeksresultaten zijn:
Het verschil tussen arm en rijk is in Nederland zo klein dat hierdoor geen rem op de economische groei ontstaat.
En de vraag is of de kloof wel zal groeien.
De argumenten voor en tegen vertegenwoordigen de politieke tegenstellingen tussen links en rechts.
Los van deze politieke discussie worden nu getallen en grafieken
over de omvang van ongelijkheid en de effecten hiervan gepresenteerd.
Hierbij is gestreefd naar het weergeven van objectieve feiten.
Of deze objectieve feiten zeggen dat gelijkheid al dan wel niet groeit hangt af van hoe je ongelijkheid meet.
De politieke tegenstellingen bij dit onderwerp worden gevoed doordat iedere stroming zich baseert op een meetmethode
die de eigen de eigen opvattingen over dit onderwerp bevestigt.
Deze meetmethoden worden besproken in paragraaf 2.1.
Is er een kloof tussen arm en rijk? En groeit die kloof?
Om deze vragen te beantwoorden moeten we naar het gehele plaatje kijken, niet alleen Nederland en België.
De ontwikkelingen in deze landen zullen namelijk ook bepaald worden door de ontwikkelingen in Europa en de rest van de wereld.
Dit komt aan bod in paragraaf 1 tot en met 5.
In paragraaf 6 staat het praktisch antwoord van de evenwichtseconomie op hoeveel verschil in inkomen en kapitaalbezit
goed is voor de plaatselijke economie, los van de politieke discussie over de wenselijkheid van ongelijkheid.
Bij een volgend thema
Minder ongelijkheid vormt een degelijke economische basis
worden de hier gepresenteerde data over ongelijkheid in een breder kader geplaatst.
Inhoud
1. Armoede blijft waarschijnlijk schoksgewijs groeien ▽1.1. Een aanzienlijk deel van de bevolking leeft tijdens de crisis van 2007 in armoede ▿
1.2. Armoede neemt maar beperkt af bij een aantrekkende economie ▿
2. Verschil tussen arm en rijk blijft groeien ▽
2.1. Inkomensverschillen groeien ▿
2.2. Vermogensverschillen zijn groot ▿
2.3. Vermogensverschillen groeien tijdens de 2007 crisis maar ook daarna ▿
3. Verschil tussen arm en rijk in Europa groeit richting extremen van de VS ▽
4. Als de rijken rijker worden, neemt de economische groei af ▽
5. Ongelijkheid is nu al schadelijk voor de economie ▽
6. Het antwoord van de evenwichtseconomie ▽
1. Armoede blijft waarschijnlijk schoksgewijs groeien
1.1. Een aanzienlijk deel van de bevolking leeft tijdens de crisis van 2007 in armoede
Het PewResearchCenter onderzocht in 2013 wereldwijd hoeveel procent van de mensen op enig moment gedurende het jaar geen eten heeft kunnen kopen.
[1]
In Europa blijkt dat gemiddeld 16% te zijn.
Diverse onderzoekers in Europa definiëren een armoede grens op verschillende manieren. Men spreekt van een inkomen onder het bedrag om van rond te komen (Verenigd Koninkrijk), van de armoedegrens van de Europese Commissie (Duitsland), de armoedegrens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (Nederland). Enkele cijfers met betrekking tot armoede zijn hieronder weergegeven.
De bronvermelding geeft meer inzicht over de in het onderzoek gehanteerde definitie.
| Armoede cijfers tijdens crisis, rond 2014 | |||
| Onder de armoedegrens |
Werkloosheid | Bronnen | |
| Nederland | 9% | 8,4% | |
| België | 15% | 8,6% | |
| Duitsland | 16% | 6,7% | |
| Verenigd Koninkrijk | 22% | 7% | |
|
Omdat 'onder de armoedegrens' per onderzoek anders gedefinieerd is, zijn deze cijfers niet een-op-een vergelijkbaar. Deze kolom geeft slechts een globaal beeld. |
|||
De tabel geeft weer dat nogal wat mensen, ook werkenden, in armoede leven tijdens de crisis. Door de duur van de crisis staan deze mensen op achterstand, ook als de economie daarna weer aantrekt.
1.2. Armoede neemt maar beperkt af bij een aantrekkende economie
In Nederland is sinds de crisis is armoede met 40 procent toegenomen.
In 2016 wijzen de statistieken uit dat het aantal mensen in armoede na de crisis weer weer wat terug loopt. Maar langdurige armoede blijkt
hardnekkig.[8]
Ook lijkt het erop dat er na de crisis veel meer Nederlanders
in armoede leven dan de statistieken tonen.
[9]
Als nu de armoede tijdens de afgelopen crisis zo sterk is toegenomen en de aantrekkende economie niet veel soelaas biedt voor de armen, dan is het zeer goed mogelijk dat de armen in de volgende crisis -die er ongetwijfeld aankomt- in nog slechtere omstandigheden terecht zullen komen.
2. Verschil tussen arm en rijk blijft groeien
Ook lang na de crisis van 2008 en ten tijdes van de corona crisis 2019/2020 blijft ongelijkheid een belangrijke factor in de wereld. Onderstaande documentaire geeft weer waarom de onrechtvaardige ongelijkheid maar niet vermindert.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
Tegenlicht #172: Kijken naar de rijken 4-2020
Tot nu toe is in het midden gelaten of ongelijkheid in een samenleving betrekking heeft op de beloning voor werk of het eigen vermogen. Bij dit laatste wordt geld verdiend met veelal beleggingsproducten of rente. Dit wordt ook wel rendement op kapitaal genoemd. We zullen nu mogelijke groei in inkomensverschillen en in vermogensverschillen afzonderlijk bekijken.
2.1. Inkomensverschillen groeien
Dat het verschil tussen arm en rijk groeit, is maar ten dele te wijten aan de groei van inkomensverschillen.
De inkomensongelijkheid binnen Europa neemt toe,
[10]
maar in Nederland nauwelijks volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).
Toch komen andere onderzoeksbureaus tot een andere conclusie. De OESO werkt namelijk met de zogenaamde Gini-coëfficiënt waardoor groeiende ongelijkheid tussen extreem arm en extreem rijk minder goed naar voren komt. Door de armste en de rijkste groep van de bevolking direct met elkaar te vergelijken ontstaat een ander beeld zoals we nu zullen zien.
De Zwitserse bank USB concludeert dat bestedingsverschillen van huishoudens toenemen, ook in Nederland.
De Zwitserse bank UBS, publiceerde eind 2013 een researchrapport over ongelijkheidsgroei ten tijde van crisis.
[11]
[12]
Zij onderzochten de periode van 2008 tot en met 2012.
In plaats van huishoudinkomens per hoofd van de bevolking in de berekening mee te nemen, rekenen zij met de daadwerkelijke huishoudinkomens.
De resultaten zijn weergegeven in onderstaande grafiek.
De huishoudinkomens zijn opgedeeld in 10 categorieën. In de grafiek staat bij ieder land links de groei van het 10% van de laagste huishoudinkomens oplopend tot 10% van de hoogste huishoudinkomens. De huishoudinkomens zijn gecorrigeerd voor de inflatie. De inflatie is in iedere categorie anders. Lagere inkomens verdelen hun geld anders over producten en diensten dan de hoogste 10% van de bevolking. Zij besteden bijvoorbeeld een groter deel van hun inkomen aan voedsel, energie en wonen. En aangezien juist die producten en diensten sneller duurder zijn geworden, versterkt dat de trend dat ook nominaal gezien huishoudens met lagere inkomens hardere klappen krijgen dan die met hogere inkomens. Dus zo groeit de ongelijkheid alleen maar door. De laagste huishoudinkomens in Nederland zijn er van 2008 tot en met 2012 22% op achteruit gegaan. De hoogste huishoudinkoms zijn er in dezelfde periode 10% op achteruit gegaan. Ook in de andere landen is te zien dat lagere huishoudinkomens er harder op achteruit gaan dan de hogere.
Verschillende benaderingen van ongelijkheid geven andere uitkomsten
Terwijl bovenstaande grafiek laat zien dat de inkomens-ongelijkheid in Nederland, in ieder geval van 2008 tot 2012, aanzienlijk is toegenomen,
wordt in een onderzoek van het Centraal Planbureau (CBS) uit 2017 geconstateerd dat de inkomens-ongelijkheid in Nederland deze eeuw niet groeit.
[13]
Bij onderzoeken met deze conclusie wordt uitgegaan van de eerder vermelde gini-coëfficiënt, die zoals gezegd niet altijd geschikt is om dit soort verschillen te meten.
[14]
Ook zegt het CBS in 2017 over de salarissen in Nederland:
Ondanks dat het goed gaat met de economie voelen we er niets van in de portemonnee.
Van iedere euro die verdiend wordt gaat 73 cent naar de werknemer. In 2013 was dat nog 78 cent.
Een steeds groter gedeelte van wat verdiend wordt gaat naar het bedrijfsleven en zijn aandeelhouders.
Dit is wereldwijd het geval.
[15]
De directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gaat verder en constateert dat er een groot verschil is tussen diverse bevolkingsgroepen,
onder andere over wat men merkt in de portemonnee:
Hoger opgeleide -witte mannen- met een goede baan oordelen positiever dan lager opgeleiden.
Maar ook zijn er nu grotere inkomensverschillen tussen oud en jong dan een aantal jaren geleden.
Eenzelfde scheidslijn ligt tussen VVD en PVV stemmers.
De grootste verschillen bestaan tussen opleidingsniveau en etnische achtergrong. [16]
De grootste verschillen bestaan tussen opleidingsniveau en etnische achtergrong. [16]
Inkomensongelijkheid kan niet optimaal gemeten worden op de manier waarop de economen dat vaak doen, met abstracte data over inkomens.
Uiteindelijk is de essentie van inkomensongelijkheid wat men ervaart als rechtvaardig en wat niet niet meer als rechtvaardig gezien wordt.
Het SCP concludeert dat 53% van de Nederlanders vinden dat het de verkeerde kant op gaat in Nederland.
De directeur van het SCP beargumenteert dat inkomensongelijkheid daarbij ook een belangrijke rol speelt.
[16]
Het opmerkelijke aan deze tegenstijdige berichtgeving is dat economen de signalen van onderzoekers uit andere vakgebieden niet betrekken bij hun conclusies.
En omdat iedereen datgene uit de media haalt wat correspondeert met de eigen opvattingen blijven deze tegenstrijdigheden over ongelijkheid bij de bevolking bestaan. Iedereen leeft in zijn eigen bubbel en oordeelt daarna.
2.2. Vermogensverschillen zijn groot
Het vermogen van gezinnen in een aantal Europese landen is weergegeven in onderstaande grafiek met data van HFCS.
[17]
De gezinnen zijn onderverdeeld in vijf categorieën, variërend van de minst vermogende oplopend tot de meest vermogende categorie.
Het minst vermogende deel van de Belgen bezit 0,3% van het totale Belgische vermogen.
De minst vermogende Nederlanders hebben een een schuld die 3,6% van het totale Nederlandse vermogen bedraagt.
In Nederland en in mindere mate Duitsland heeft een vijfde deel van de samenleving forse schuld.
De meest vermogende Belgen en Nederlanders bezitten respectievelijk 61% en 62% van het totale vermogen.
Het is ook mogelijk de tegenstellingen wat te verscherpen door de cijfers anders te presenteren:
De 1% rijkste Belgen bezit 12% van het totale vermogen.
De top 5% bezit 32% van het totale vermogen.
[18]
De rijkste 1% Nederlanders bezit in 2014 een kwart van het totale vermogen.
[19]
De verschillen tussen arm en rijk zijn zeker niet klein. Als er de trend is dat deze verschillen groeien dan zal dit de economie niet ten goede komen.
2.3. Vermogensverschillen groeien tijdens de 2007 crisis maar ook daarna
De Nederlandse samenleving behoort voor wat betreft vermogen wel tot de meest ongelijke in de wereld.
De rijkste 1% bezit in 2014 een kwart van het totale vermogen. Voor de kredietcrisis was dat een vijfde.
[19]
[20]
Bovenstaande grafiek is gebaseerd op data van het CBS.
[21]
We kunnen ongelijke verdeling van vermogen zien toenemen tijdens de crisis.
De armste 10% blijft een grote schuld houden en de rijkste 20% van de bevolking profiteert.
De bevolkingsgroepen ertussenin blijven gelijk of gaan erop achteruit.
Er valt dus duidelijk een verschuiving van de vermogensverdeling richting rijkste 20% en meer nog richting rijkste 10% waar te nemen.
[22]
[23]
Voor België zijn vergelijkbare data niet beschikbaar omdat er voor 2010 niet gemeten werd.
Vermogensverschillen groeien na de crisis
Het is logisch dat bij economische voorspoed de vermogensverschillen toenemen.
Deze nieuwe boost voor bedrijven betekent dat ondernemers, aandeelhouders en beleggers fors meer bezit krijgen.
De eerste indicaties na de crisis, in 2017, zijn dat de vermogensverschillen in Nederland inderdaad blijven toenemen.
[24]
3. Verschil tussen arm en rijk in Europa groeit richting ongelijkheid van de VS
De VS staat er anno 2014 economisch gezien het minst slecht voor in de geïndustrialiseerde wereld. Toch is in de VS een grote groeiende kloof tussen arm en rijk waardoor een steeds groter deel van de samenleving niet mee profiteert van de economische ontwikkelingen.
The Financial Times schrijft op basis van onderzoek van Pew Research dat de middenklasse in de VS kleiner en kleiner wordt en nu geen meerderheid meer vormt in de Amerikaanse samenleving.
[25]
Vaak wordt dit grote verschil tussen arm en rijk gezien als een van de redenen van de verkiezingsoverwinning van Trump in 2017.
In de Europese economieën is het verschil tussen arm en rijk nog niet zo groot als in Amerika. In Amerika hebben vermogensbeheerders (schaduwbanken) een veel grotere stempel op de economie gedrukt.
Het kapitalisme van Amerika, waarbij meer nadruk ligt op kortetermijnwinst en winst ten koste van alles, doet ook zijn entree in Europa.
[26]
Ondanks het feit dat in Amerika de economische groei door de jaren heen niet veel verschilt van die in Europa, is het verschil tussen arm en rijk daar veel groter.
Het Pew Research Center meldt dat in 2014 24% van de Amerikanen op enig moment gedurende het jaar geen eten kunnen kopen,
veel meer dan het gemiddelde percentage van 16% in Europa.
Omdat deze trend van door vermogenbeheerders gestimuleerde kostenbesparingen doorzet , zie Voortdurende kostenbesparingen knijpen de economie, zal de kloof tussen arm en rijk in Europa groeien richting die van Amerika.
Ook in het rapport van de Nederlandse Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid 'Hoe ongelijk is Nederland'
wordt de verwachting uitgesproken dat de kloof tussen arm en rijk gaat groeien in Nederland.
[27]
4. Als de rijken rijker worden neemt de economische groei af
Een wijdverbreide opvatting is dat als de rijken maar rijk genoeg zijn dit geleidelijk aan ook zal zorgen voor meer rijkdom bij de middenklasse en de armen. Dit wordt ook wel het 'trickle down effect' genoemd.
Een onderzoek door werknemers van het IMF toont heel duidelijk aan dat het tegendeel het geval is.
Het onderzoek toont aan dat als het inkomen van de rijken groter wordt, de economische groei na een tijd minder wordt.
[28]
Eén van de superrijken legt dit in eenvoudige bewoordingen uit in zijn TED talk 'Rich people don't create jobs'.
[29]
Ook zetten rijken de maatschappelijke en economische regels naar hun hand en benadelen daardoor de rest van de bevolking. Dat wordt door Chrystia Freeland toegelicht in de TED talk 'The rise of the new global superrich'.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
The rise of the new global superrich
Er treedt een psychologisch effect op als iemand meer welvaart dan anderen heeft: zijn empathie voor anderen vermindert, hij vindt eerder dat hij recht op alles heeft en zijn egoïsme wordt groter. Dit wordt toelicht in de TED talk 'Does money make you mean?'.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
Does money make you mean?
Paul Piff geeft aan dat het merendeel van de rijken geen empathie kunnen opbrengen voor mensen met lagere inkomens. Rijken zullen, afgezien van liefdadigheidsuitgaven die maar een klein deel van hun inkomsten vormen, geen actie ondernemen om de middenklasse en de armen vooruit te helpen.
5. Ongelijkheid is nu al schadelijk voor de economie
De OESO heeft berekend dat in 20 jaar België en Nederland respectievelijk zo'n 3% en 5% aan economische groei missen door de inkomensongelijkheid. De OESO berekeningen zijn weergegeven in onderstaande grafiek.
Voor een gedetailleerde uitleg bij grafiek wordt verwezen naar
[30]
In onderstaande video licht de OESO toe wat de effecten van de afnemende groei door inkomensongelijkheid zijn op de economie.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
Video van OECD over inkomensongelijkheid:
Income inequality undermines growth
Income inequality undermines growth
Jammer genoeg heeft de OECD alleen naar inkomensongelijkheid gekeken en niet naar vermogensongelijkheid die in België en met name in Nederland enorm groot zijn. En volgens het onderzoek van de econoom Piketty is juist vermogensongelijkheid slecht voor economische groei.
6. Het antwoord van de evenwichtseconomie
Het mag inmiddels duidelijk zijn: de kloof tussen arm en rijk groeit. En een te grote kloof is schadelijk voor de economie. Links en rechts mogen het oneens zijn over wanneer de kloof precies te groot wordt, maar op enig moment in de toekomst wordt de kloof schadelijk en wordt onze maatschappij niet meer leefbaar voor een groter deel van de bevolking. De maatschappij en de economie worden instabieler.
En het is vrijwel onmogelijk om de groei van de ongelijkheid te stoppen of de ongelijkheid te verkleinen.
[31]
In onderstaande documentaire 'Gelijkheid' van documentaire-drieluik 'Vrijheid, gelijkheid en broederschap' wordt door onderzoekers onderbouwd dat meer gelijkheid, zelfs een grote mate van gelijkheid, leidt tot een betere en gelukkigere samenleving.
Bij afspelen plaatst YouTube cookies.
Vrijheid Gelijkheid Broederschap afl 2 Gelijkheid
We zullen zien dat in de evenwichtseconomie burgers zelf de mate van (on-)gelijkheid bepalen en daarmee hun samenleving kunnen vormen.
De evenwichtseconomie gaat een vermindering van de ongelijkheid bewerkstelligen. De pijlers van de evenwichtseconomie die dit bewerkstelligen worden nu besproken.
○ Geen concentratie van kapitaal door uitsluitend lokaal bezit
In
Organisaties in handen van gemeenschap
en
Beheerorganisatie
wordt toegelicht dat organisaties en vastgoed
niet in handen zijn van investeerders maar in handen zijn van de lokale gemeenschap.
Hierdoor kunnen geen extreme ongelijkheden in kapitaalsbezit ontstaan.
○ Geen rendement op kapitaal
Bij
Organisaties in plaats van banken
wordt een financieel systeem geïntroduceerd waarin rendement op kapitaal niet mogelijk is.
Het mechanisme waardoor rijken steeds rijker worden en de armen steeds armer is hiermee binnen de evenwichtseconomie uitgeschakeld.
○ Evenwichtige salarisverdeling
Ook wordt salariëring uiteindelijk bepaald door alle betrokkenen bij de organisatie. Dat is de hele lokale gemeenschap waaraan de organisatie levert.
De personen in de leiding - afhankelijk van hoe de organisatie is vormgegeven - hebben hierbij hoogstens een adviserende functie.
Bij het thema
Werkverdeling
wordt toegelicht hoe een evenwichtige salarisverdeling tot stand komt.
○ Geen machtsconcentratie
Doordat kapitaal en salaris evenwichtig verdeeld worden binnen iedere gemeenschap in de evenwichtseconomie is het niet mogelijk dat er een elite van rijken
bestaat die, zoals in paragraaf 5 is toegelicht, geen empathie voor minder verdienenden kunnen hebben.
Hierdoor komt dit belangrijk mechanisme dat ongelijkheid in stand houdt te vervallen.
Daarnaast kan er geen kleine groep met veel macht ontstaan omdat de lokale gemeenschap
uiteindelijk bepalend is bij alles wat binnen haar grenzen gebeurt.
Hierop wordt ook ingegaan bij het thema De maatschappij heeft onvoldoende zelfreinigend vermogen.
Goede balans in mate van gelijkheid ontstaat vanzelf
In kapitalistische economische systemen wordt de mate van ongelijkheid bepaald door de politieke overtuiging
van de politici en machthebbers.
De mate van ongelijkheid binnen de evenwichtseconomie is geen resultaat van politieke overtuigingen, maar gebaseerd op praktische menselijke afwegingen. De evenwichtseconomie evolueert naar een soort optimum doordat deze afwegingen telkens weer opnieuw gemaakt worden, kijkend naar eerdere resultaten. In de lokale gemeenschappen wordt door de Verbindende organisatie op basis van consensus periodiek bijgesteld hoe werk en producten verdeeld worden. Zie ook Werkverdeling. Bijbehorende prijzen en lonen die dit mogelijk maken, worden in consensus periodiek bijgesteld door de Monetaire organisatie. Deze structuur zal in eerste instantie ervoor zorgen dat de ongelijkheid tussen burgers in de gemeenschap niet extreem hoog zal zijn. De structuur van de evenwichtseconomie zorgt verder voor het ontstaan van sociale cohesie binnen lokale gemeenschappen. Menselijke afwegingen worden hierdoor langzamerhand belangrijker dan afstandelijke politieke standpunten. Deze sociale structuur zal er uiteindelijk toe leiden dat men elkaar onderling zaken gunt, ook een eerlijk loon. Hierdoor neemt de ongelijkheid af.
Naarmate de ongelijkheid afneemt zal, als deze door 'Piketty gevonden' economische wetmatigheid klopt, de lokale economie beter draaien. Men zal dan overwegen om de ongelijkheid verder te laten afnemen om het welzijn van iedereen en de lokale economie te bevorderen. Uiteindelijk wordt een soort optimum bereikt. In de praktijk zal door de gemeenschap telkens weer opnieuw een afweging gemaakt moeten worden tussen 'als eerlijk ervaren ongelijkheid' en 'oneerlijke ongelijkheid'.
Ook kunnen lokale gemeenschappen leren van elkaars successen bij het zoeken naar 'eerlijke' ongelijkheid. Het ligt voor de hand dat daarbij gekeken wordt naar de kracht van de lokale economie en de manier waarop we het prettigst met elkaar kunnen samenleven.
Omdat ongelijkheid nu al schadelijk is voor de economie (paragraaf 6) lijkt het logisch dat de ongelijkheid in de evenwichtseconomie lager zal zijn dan de ongelijkheid anno 2014 in Nederland en België.
Bij Minder ongelijkheid vormt een degelijke economische basis wordt toegelicht waarom de evenwichtseconomie waarschijnlijk vanzelf zal evolueren naar veel minder ongelijkheid dan die we in Nederland en België anno 2014 kennen.
Samenvattend
In de evenwichtseconomie hoeven regeringen niet het initiatief te nemen bij het reguleren van ongelijkheid.
Bijbehorende politieke beslissingen zijn namelijk uiteindelijk het resultaat van politieke keuzes en leiden daarom niet tot een economisch optimum in gelijkheid/ongelijkheid.
In de evenwichtseconomie maakt de lokale gemeenschap zelf onderling uit hoe de lokale samenleving het best functioneert.
Daarbij spelen menselijke overwegingen een veel grotere rol dan ideologie.
En men kijkt heel praktisch naar hoe de lokale economie het best draait.
Dit zal leiden tot een samenleving met minder ongelijkheid.
Referenties